سرطان ریه یکی از مرگ‌بارترین انواع سرطان در جهان است که اغلب با مصرف سیگار مرتبط دانسته می‌شود. اما تحقیقات جدید نشان میدهد که این بیماری در میان افرادی که هرگز سیگار نکشیده‌اند نیز به‌طور قابل توجهی در حال افزایش است. یکی از مهم‌ترین عوامل این روند، آلودگی هوا عنوان شده است. در این مقاله به بررسی دلایل رشد سرطان ریه در غیرسیگاری‌ها، تأثیر آلودگی هوا و تغییرات آماری مرتبط با این بیماری خواهیم پرداخت.
افزایش شیوع سرطان ریه در افراد غیرسیگاری
در حالی که مصرف سیگار همچنان مهم‌ترین عامل خطر برای سرطان ریه محسوب می‌شود، اما تعداد موارد این بیماری در بین افراد غیرسیگاری رو به افزایش است. این موضوع نگرانی‌های زیادی را در جامعه علمی ایجاد کرده است.
براساس اعلام مرکز جهانی تحقیقات سرطان (IARC)، سرطان ریه در غیرسیگاری‌ها اکنون به پنجمین علت مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در سراسر جهان تبدیل شده است. همچنین، موارد این بیماری در این گروه عمدتاً از نوع آدنوکارسینوم است که شایع‌ترین زیرگروه سرطان ریه در مردان و زنان محسوب می‌شود.
ارتباط آلودگی هوا با سرطان ریه
یکی از عوامل مهمی که در افزایش موارد سرطان ریه در غیرسیگاری‌ها تأثیرگذار بوده، آلودگی هوا است. پژوهش‌های اخیر نشان داده‌اند که ذرات معلق در هوا (PM2.5) می‌توانند باعث تغییرات ژنتیکی و آسیب به بافت ریه شوند که در نهایت به سرطان منجر می‌شود.
طبق مطالعه‌ای که در مجله Lancet Respiratory Medicine منتشر شده، در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۰۰ هزار مورد سرطان ریه از نوع آدنوکارسینوم به آلودگی هوا مرتبط بوده است. این تحقیق نشان میدهد که شرق آسیا، به‌ویژه چین، بیشترین میزان موارد این نوع سرطان را دارد که با سطح بالای آلودگی هوا در این مناطق همخوانی دارد.
تغییرات آماری در شیوع سرطان ریه
تحقیقات آماری نشان می‌دهند که الگوی شیوع سرطان ریه در دهه‌های اخیر دچار تغییرات عمده‌ای شده است. کاهش نرخ مصرف سیگار در برخی کشورها باعث شده تا درصد موارد سرطان ریه در افراد غیرسیگاری بیشتر نمایان شود.
بر اساس آمار IARC:
- در سال ۲۰۲۲، حدود ۲.۵ میلیون نفر در سراسر جهان به سرطان ریه مبتلا شدند.
- ۴۵.۶ درصد از مردان و ۵۹.۷ درصد از زنان مبتلا به سرطان ریه، به آدنوکارسینوم دچار شده‌اند.
- تا ۷۰ درصد از موارد سرطان ریه در غیرسیگاری‌ها از نوع آدنوکارسینوم بوده است.
علاوه بر این، در بسیاری از کشورها نرخ سرطان ریه در مردان کاهش یافته است، اما در زنان همچنان روند افزایشی دارد. برای مثال، در سال ۲۰۲۳، برای نخستین بار، تعداد زنان مبتلا به سرطان ریه در بریتانیا از مردان بیشتر شد. این روند باعث شده که پزشکان از زنان بخواهند همان‌طور که به سرطان سینه توجه دارند، نسبت به سرطان ریه نیز هشیار باشند.
عوامل خطر دیگر برای سرطان ریه در غیرسیگاری ها
علاوه بر آلودگی هوا، عوامل دیگری نیز ممکن است در افزایش شیوع سرطان ریه در غیرسیگاری‌ها نقش داشته باشند. این عوامل در حال بررسی و مطالعه هستند تا مشخص شود که چگونه می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد.
برخی از عوامل خطر سرطان ریه در افراد غیرسیگاری:
- قرار گرفتن در معرض دود دست دوم سیگار (Passive Smoking)
- مواد شیمیایی سرطان‌زا در محیط‌های صنعتی و شهری
- وجود گاز رادون در منازل که ناشی از تجزیه طبیعی اورانیوم در خاک است
- عوامل ژنتیکی و تغییرات در سیستم ایمنی بدن
آینده تحقیقات و راه های پیشگیری
با توجه به روند رو به رشد سرطان ریه در غیرسیگاری‌ها، تحقیقات بیشتری برای شناسایی عوامل مؤثر و راه‌های پیشگیری از این بیماری ضروری است. بهبود کیفیت هوا، کاهش قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های مضر و افزایش آگاهی عمومی می‌تواند نقش مهمی در کنترل این روند داشته باشد.
همچنین، دانشمندان در تلاش‌اند تا روش‌های تشخیص زودهنگام سرطان ریه را توسعه دهند. در حال حاضر، این بیماری معمولاً در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود، اما استفاده از تصویربرداری پزشکی پیشرفته و تست‌های ژنتیکی می‌تواند به تشخیص زودهنگام و افزایش شانس درمان کمک کند.
نتیجه گیری
سرطان ریه دیگر فقط یک بیماری مختص افراد سیگاری نیست، بلکه در بین غیرسیگاری‌ها نیز به‌طور فزاینده‌ای در حال گسترش است. آلودگی هوا، عوامل ژنتیکی و قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی از دلایل اصلی این افزایش هستند.
با توجه به این یافته‌ها، لازم است اقدامات مؤثری برای کاهش آلودگی هوا، افزایش آگاهی عمومی و بهبود روش‌های تشخیص زودهنگام سرطان انجام شود. در نهایت، پیشگیری و تحقیقات بیشتر می‌تواند به کاهش نرخ ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ریه در افراد غیرسیگاری کمک کند.
