ویروس سینسیشیال تنفسی (RSV) یکی از علل اصلی عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی در کودکان در سراسر جهان است که سالانه میلیون‌ها کودک را تحت تأثیر قرار میدهد. به‌ویژه نوزادان و کودکان خردسال در برابر این ویروس آسیب‌پذیر هستند و می‌توانند عواقب جدی مانند بستری شدن در بیمارستان یا حتی مرگ را تجربه کنند. در همین راستا، سازمان بهداشت جهانی (WHO) نخستین بیانیه موقعیتی خود را در خصوص محصولات ایمنی‌شناسی برای پیشگیری از این ویروس منتشر کرده است.
در این بیانیه، WHO به معرفی دو محصول ایمنی‌شناسی جدید پرداخته است که می‌تواند برای محافظت از نوزادان در برابر RSV مؤثر واقع شود. این محصولات شامل واکسن مادرانه و یک آنتی‌بادی منوکلونال طولانی‌اثر هستند که می‌توانند در جلوگیری از عوارض شدید ناشی از این ویروس و کاهش مرگ‌ومیرهای مربوطه نقش کلیدی داشته باشند.
ویروس RSV: یک تهدید جهانی برای نوزادان و کودکان خردسال
ویروس سینسیشیال تنفسی (RSV) یک ویروس تنفسی بسیار مسری است که معمولاً علائم خفیفی مانند سرماخوردگی ایجاد می‌کند، اما در نوزادان و کودکان خردسال، می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی جدی‌تری مانند برونشیولیت و ذات‌الریه شود. این ویروس سالانه باعث مرگ حدود 100 هزار کودک و بستری شدن بیش از 3.6 میلیون نفر در بیمارستان‌ها در سراسر جهان می‌شود.
علل بیماری RSV
ویروس سینسیشیال تنفسی عمدتاً از طریق قطرات تنفسی به بدن منتقل می‌شود. هنگامی که فرد مبتلا به ویروس در نزدیکی فرد سالم سرفه یا عطسه می‌کند، ویروس از راه هوا به ریه‌ها وارد می‌شود. RSV بسیار مسری است و می‌تواند به سرعت در محیط‌هایی که جمعیت زیاد است مانند مهدکودک‌ها و بیمارستان‌ها گسترش یابد. این ویروس به‌ویژه در فصل‌های سردتر سال که میزان ابتلا به بیماری‌های تنفسی افزایش می‌یابد، بیشتر مشاهده می‌شود.
علائم RSV
علائم اولیه RSV مشابه علائم سرماخوردگی است و شامل موارد زیر می‌شود:
- آبریزش بینی
- سرفه
- تب خفیف
اما در نوزادان و کودکان زیر 2 سال، ویروس می‌تواند به سرعت منجر به مشکلات جدی‌تری شود. در این گروه سنی، علائم شدیدتری همچون برونشیولیت (التهاب مجاری هوایی کوچک ریه‌ها) و ذات‌الریه (عفونت ریه‌ها) بروز پیدا می‌کند. علائم شدید شامل موارد زیر است:
- تنگی نفس
- خس‌خس سینه
- تنفس سریع و دشوار
- کاهش اشتها و بی‌حالی
در موارد شدیدتر، نوزادان ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان برای دریافت درمان‌های حمایتی داشته باشند.
مراقبت سریع و به‌موقع از نوزادان مبتلا به RSV می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.
طبق آمارهای موجود، نیمی از مرگ‌ها به‌ویژه در نوزادان زیر 6 ماه و در کشورهای با درآمد متوسط و پایین رخ میدهد. در این کشورها، دسترسی به مراقبت‌های پزشکی مؤثر مانند اکسیژن درمانی یا درمان‌های حمایتی محدود است، که باعث تشدید عواقب بیماری می‌شود.
به همین دلیل، WHO در تلاش است تا با معرفی محصولات جدید ایمنی‌شناسی، از خطرات جدی این ویروس بکاهد و از نوزادان در برابر این بیماری محافظت کند.
معرفی محصولات ایمنی شناسی برای محافظت از نوزادان در برابر RSV
WHO در بیانیه جدید خود دو محصول ایمنی‌شناسی مؤثر را برای مبارزه با ویروس RSV معرفی کرده است که می‌توانند از ابتلای نوزادان به بیماری‌های شدید ناشی از این ویروس جلوگیری کنند. این محصولات عبارتند از:
- واکسن مادرانه RSVpreF: این واکسن می‌تواند به زنان باردار در سه‌ماهه سوم بارداری (از هفته 28 به بعد) داده شود تا آنتی‌بادی‌های محافظتی را به نوزاد انتقال دهد و آنها را در برابر RSV محافظت کند.
- آنتی‌بادی منوکلونال Nirsevimab: این آنتی‌بادی به‌صورت تزریق تک‌دوز به نوزادان داده می‌شود و می‌تواند از بدو تولد از آنها در برابر RSV محافظت کند.
WHO توصیه می‌کند که کشورهای مختلف بسته به شرایط بهداشتی خود، یکی از این دو محصول را برای اجرای ملی در نظر بگیرند. همچنین این محصولات برای کاهش بیماری‌های شدید و مرگ‌ومیر ناشی از RSV بسیار مؤثر بوده و می‌توانند جان بسیاری از نوزادان را نجات دهند.
واکسن مادرانه RSVpreF: روشی نوین برای حفاظت از نوزادان
واکسن مادرانه RSVpreF یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های این مطالعه است که به زنان باردار در سه‌ماهه سوم بارداری داده می‌شود. این واکسن به‌طور مؤثر آنتی‌بادی‌ها را به بدن مادر منتقل می‌کند و بدین‌وسیله نوزاد را در برابر ویروس RSV محافظت می‌کند.
نکات کلیدی در مورد واکسن مادرانه شامل:
- زمان تجویز: واکسن باید در سه‌ماهه سوم بارداری، از هفته 28 به بعد، به زنان باردار داده شود.
- هدف از تجویز: هدف اصلی این واکسن این است که آنتی‌بادی‌ها به طور مؤثر به نوزاد منتقل شوند تا او را از ابتلا به RSV در اولین ماه‌های زندگی محافظت کند.
- دسترس‌پذیری: این واکسن می‌تواند در ویزیت‌های مراقبتی دوران بارداری و مشاوره‌های اضافی داده شود.
این واکسن یکی از راه‌های مؤثر برای کاهش خطر ابتلا به RSV در نوزادان است و می‌تواند در بهبود سلامت عمومی نوزادان و کاهش میزان مرگ‌ومیر ناشی از این ویروس در سطح جهانی تأثیرگذار باشد.
آنتی بادی منوکلونال Nirsevimab: محافظت سریع و طولانی مدت برای نوزادان
آنتی‌بادی منوکلونال Nirsevimab یکی دیگر از محصولات ایمنی‌شناسی است که توسط WHO توصیه شده است. این آنتی‌بادی به‌صورت یک تزریق تک‌دوز به نوزادان داده می‌شود و می‌تواند تا پنج ماه از آنها در برابر RSV محافظت کند. این درمان به‌ویژه برای نوزادانی که در معرض خطر بالاتری از بیماری‌های شدید قرار دارند، مفید است.
نکات مهم در مورد آنتی‌بادی Nirsevimab:
- زمان تزریق: Nirsevimab باید بلافاصله پس از تولد یا قبل از ترخیص نوزاد از مراکز زایمان به او تزریق شود. در صورت عدم تزریق در این زمان، می‌توان این آنتی‌بادی را در اولین ویزیت سلامت نوزاد تجویز کرد.
- تأثیر طولانی‌مدت: این تزریق از یک هفته پس از دریافت، شروع به محافظت از نوزاد در برابر RSV می‌کند و حداقل پنج ماه دوام دارد، که این مدت می‌تواند فصل کامل RSV را پوشش دهد.
- مزایا برای نوزادان: این درمان به‌ویژه برای نوزادان زیر 6 ماه مفید است، اما حتی نوزادانی که تا 12 ماهگی هستند نیز می‌توانند از این آنتی‌بادی بهره‌مند شوند.
نتیجه گیری
محصولات ایمنی‌شناسی جدید که توسط WHO معرفی شده‌اند، گامی مؤثر در کاهش مرگ‌ومیر ناشی از ویروس سینسیشیال تنفسی در نوزادان و کودکان خردسال هستند. واکسن مادرانه و آنتی‌بادی منوکلونال Nirsevimab می‌توانند به‌طور چشمگیری از بیماری‌های شدید RSV جلوگیری کرده و سلامت نوزادان را در سراسر جهان تأمین کنند.
این محصولات به‌ویژه برای کشورهای با درآمد پایین و متوسط که دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی پیشرفته محدود است، بسیار حیاتی هستند. با اجرای این راهکارها در سطح جهانی، می‌توان به‌طور قابل توجهی از بار بیماری RSV کاست و جان بسیاری از نوزادان را نجات داد.
