به گزارش سالم بمون، تشنج ناشی از انفجارهای سریع و ناهماهنگ الکتریکی در مغز است که می تواند باعث ناهنجاری های موقتی در رفتار، حرکات (مانند سفت شدن متناوب و تکان دادن دست ها و پاها) یا از دست دادن هوشیاری یا تغییر در سطح هوشیاری شود.
چه زمانی باید با آمبولانس تماس بگیرم؟
با 911 تماس بگیرید اگر:
- تشنج بیش از 5 دقیقه طول می کشد یا تشنج دوم به سرعت بعد از اولین تشنج شروع می شود
- پس از توقف تشنج، فرد بیش از 5 دقیقه بی پاسخ می ماند
- فرد مجروح شده است
- فرد مبتلا به دیابت یا باردار است
- شما می دانید یا باور دارید که این اولین تشنج فرد است
- در دهان او غذا، استفراغ یا مایع وجود دارد
چگونه به فردی که تشنج دارد کمک کنیم ؟
سعی نکنید فرد را مهار کنید یا از لرزش او جلوگیری کنید. نکته اصلی این است که از آسیب رساندن آنها به شما جلوگیری کنید. فرد را حرکت ندهید مگر اینکه در خطر باشد. زیر سر آنها چیزی نرم بگذارید، هر گونه اشیای تیز یا ناپایدار را از آن ناحیه بردارید و در کنار آنها بمانید. خطری وجود ندارد که زبان خود را قورت دهند. چیزی در دهان آنها قرار ندهید و مطمئن شوید که مایع یا استفراغی وجود ندارد که آنها را خفه کند.
زمان تشنج و تنفس آنها را تماشا کنید. با آنها به آرامی صحبت کنید تا به آنها اطمینان دهید تا زمانی که به هوش بیایند. هنگامی که تشنج متوقف شد، آنها را به پهلو در وضعیت بهبودی قرار دهید. اگر استفراغ کرده اند یا غذا یا مایعی در دهان دارند، فوراً آنها را در وضعیت بهبودی قرار دهید.
اگر بعد از تشنج به خواب رفتند، مزاحم آنها نشوید، اما همچنان بر تنفس آنها نظارت کنید. اجازه ندهید تا زمانی که تشنج کاملاً متوقف شود چیزی بخورند یا بنوشند. در صورت امکان، یک نفر باید با آنها به خانه برود.
علائم تشنج چیست ؟
علائم تشنج عبارتند از:
- از دست دادن هوشیاری در طی یک تشنج یا بین چندین تشنج
- بی پاسخ شدن
- در برخی از تشنجها، فرد تمرکز خود را بر روی فعالیت متوقف میکند و به فضا خیره میشود و تا زمانی که تشنج به طور ناگهانی پایان مییابد، پاسخ نمیدهد.
- سردرگمی، سرگردانی یا سردرگمی
- بی حسی یا گزگز
- بزاق اضافی از دهان خارج می شود
- افزایش ضربان قلب
- توهمات
- اختلال در تفکر
- پلک زدن یا چرخاندن چشم ها به سمت بالا
علائم حرکتی تشنج می تواند شامل موارد زیر باشد:
- حرکات سفت کننده (معروف به فاز تونیک) ممکن است باعث زمین خوردن فرد شود
- حرکات تکان دادن (فاز کلونیک)
- تکان دادن و تکان دادن متناوب (معروف به تونیک-کلونیک)
- شل شدن و از دست دادن تون عضلانی (معروف به آتونیک) نیز ممکن است باعث زمین خوردن فرد شود
- تکان دادن
- تکان دادن ناگهانی سر
- حالت های عجیب و غریب
- حرکات تکراری، مانند لب زدن یا جویدن
اکثر تشنج ها کمتر از 2 یا 3 دقیقه طول می کشند و بدون هیچ درمانی به خودی خود متوقف می شوند. تشنج تب در کودکان ممکن است چند دقیقه یا حتی یک ساعت طول بکشد و کودک معمولاً هوشیاری خود را از دست می دهد. صورت آنها ممکن است قرمز یا آبی به نظر برسد و ماهیچه های آنها ممکن است منقبض یا سفت شوند. این تشنج ها برای کودک ضرری ندارد.
بعد از تشنج چه اتفاقی می افتد؟
پس از پایان تشنج، قبل از اینکه فرد به حالت طبیعی خود بازگردد، یک مرحله بهبودی (به عنوان مرحله پس از اکتال) وجود دارد. در این مرحله ممکن است فرد گیج یا خسته باشد یا احساس درد یا تشنگی کند. آنها ممکن است احساس ضعف، بیماری یا اضطراب کنند، آسیب ببینند، کنترل مثانه یا روده را از دست بدهند یا سردرد داشته باشند. ممکن است فرد تشنج را به خاطر بیاورد یا فراموش کند. ممکن است ساعت ها یا روزها طول بکشد تا آنها به حالت عادی برگردند.
انواع تشنج
تشنج ها بسته به اینکه تشنج در کجای مغز شروع می شود، هوشیاری فرد در حین تشنج و حرکتی متفاوت است.
تشنج ها به 3 گروه اصلی طبقه بندی می شوند:
- شروع کانونی
- شروع عمومی
- شروع نامعلوم
تشنج با شروع کانونی در ناحیه کوچکی از مغز (مرکز) شروع می شود و ممکن است به سایر نواحی مغز سرایت کند. آنها قبلا به عنوان تشنج جزئی شناخته می شدند. یک فرد ممکن است کاملاً از آنچه در حال رخ دادن است آگاه باشد (آگاهی کانونی) یا ممکن است آگاهی او تحت تأثیر قرار گیرد (آگاهی کانونی مختل).
تشنج عمومی از همان ابتدا هر دو طرف مغز را تحت تاثیر قرار می دهد. این ممکن است باعث از دست دادن هوشیاری فرد شود. تشنج ممکن است به شرح زیر باشد:
- تشنج های حرکتی عمومی: که در آن فرد ممکن است حرکات تند و سریعی را انجام دهد که به عنوان تشنج تونیک-کلونیک شناخته می شود یا اثرات عضلانی دیگری داشته باشد.
- تشنج عمومی غیر حرکتی: در جایی که فرد تغییراتی در هوشیاری دارد، ممکن است خیره شود یا حرکات تکراری مانند زدن لب یا کشیدن لباس انجام دهد.
تشنج هایی با شروع ناشناخته تشنج هایی هستند که به عنوان کانونی یا عمومی تشخیص داده نشده اند زیرا مشخص نیست که تشنج از کجا شروع شده است. این ممکن است به این دلیل باشد که فرد هنگام شروع تشنج خواب بوده یا تنها بوده است. تشنج ناشی از تب، تشنجی است که در اثر تب در کودکان خردسال ایجاد می شود. آنها هیچ اثر طولانی مدت ایجاد نمی کنند.
چه چیزی باعث تشنج می شود؟
تشنج می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- صرع
- آسیب سر
- عفونت مغزی
- تومورهای مغزی یا سایر مشکلات پزشکی، از جمله سکته مغزی
- نقائص هنگام تولد
- برخی از داروهای تجویزی
برای برخی از افرادی که تشنج دارند، مواردی وجود دارد که احتمالاً آنها را تحریک می کند. محرک های رایج تشنج عبارتند از:
- مواد مخدر
- الکل را ترک کنید
- قند خون بالا یا بسیار پایین
- کمبود خواب
- استرس شدید
- تب بالا (تشنج ناشی از تب)
گاهی اوقات، هیچ دلیل یا محرکی برای تشنج یافت نمی شود.
تشنج چگونه درمان می شود؟
اکثر افرادی که تشنج داشتهاند دوباره دچار تشنج نمیشوند، اما فرد مبتلا به صرع حملات خود به خودی مکرر را تجربه میکند. اگر شما یا فرزندتان برای اولین بار دچار تشنج شده اید، اگر چندین بار تشنج داشته اید، یا اگر تشنج ها بیشتر از حد معمول اتفاق می افتد، به پزشک مراجعه کنید.
دارو
افراد مبتلا به صرع معمولاً برای کنترل تشنج خود به دارو نیاز دارند. این داروها داروهای ضد صرع نامیده می شوند و تا 70 درصد افراد تشنج خود را با این دارو کنترل می کنند. مطمئن شوید که دستورالعمل های پزشک خود را دنبال می کنید و در صورت داشتن عوارض جانبی به او اطلاع دهید. مصرف دارو را به طور ناگهانی قطع نکنید، زیرا ممکن است باعث تشنج شود. اگر یک داروی ضد صرع برای شما موثر نیست، داروهای دیگری وجود دارد که می توانید آن را امتحان کنید تا زمانی که بهترین دارو را برای شما پیدا کنید.
رژیم کتوژنیک
برای کودکانی که تشنج آنها به دارو پاسخ نمی دهد، یک رژیم غذایی خاص به نام رژیم کتوژنیک ممکن است به برخی از انواع تشنج کمک کند. پزشک یا متخصص شما می تواند راهنمایی کند که آیا این برای کودک شما مناسب است یا خیر.
عمل جراحی
جراحی برای برداشتن بافت مغزی که کانون تشنج است ممکن است برای تشنج هایی در نظر گرفته شود که به درمان های دیگر مقاوم هستند و همیشه در همان ناحیه از مغز رخ می دهند.
تحریک عصب واگ
تحریک عصب واگ شامل کاشت وسیله ای مانند ضربان ساز در قفسه سینه است. این دستگاه سیگنال های الکتریکی ضعیفی را از طریق عصب واگ به مغز ارسال می کند. می توان از آن برای صرع استفاده کرد که به دارو پاسخ نمی دهد و با جراحی قابل درمان نیست.
تشنج و مصونیت
فردی که تشنج دارد نباید رانندگی کند تا زمانی که پزشک او سالم بودن او را تایید کند. بزرگسالان و کودکان مبتلا به صرع باید به طور منظم به پزشک یا متخصص خود مراجعه کنند. برخی از افراد مبتلا به بیماری های پزشکی تشخیص داده شده، مانند صرع، جواهرات یا شناسنامه خاصی می پوشند (مانند MedicAlert) که نشان می دهد آنها به مراقبت های پزشکی ویژه در مواقع اضطراری نیاز دارند.
ساعتها و مانیتورهای هوشمند ویژهای نیز در دسترس هستند که میتوانند تشنج را تشخیص دهند و هشدارهایی را برای اعضای خانواده یا مراقبان ارسال کنند. افراد مبتلا به تشنج باید هنگام شنا، رانندگی یا حمام کردن احتیاط کنند. هرکسی که برای تشنج داروهای تجویزی مصرف می کند باید همیشه دوز صحیح را مصرف کند و مطمئن شود که یک دوز را فراموش نمی کند.
آیا می توان از تشنج جلوگیری کرد ؟
برخی از افرادی که تشنج دارند ممکن است علائم هشدار دهنده ای مانند تغییر دمای بدن، مشکلات بینایی یا طعم عجیب در دهان داشته باشند. اگر این هاله ها اتفاق افتاد، سعی کنید در صورت امکان به مکان یا موقعیت امنی برسید. گاهی اوقات، افراد دیگر می توانند تشخیص دهند که آیا فردی که می شناسند در شرف تشنج است یا خیر. آنها ممکن است متفاوت به نظر برسند، مردمک چشم آنها ممکن است تغییر کند یا ممکن است خارج از شخصیت اصلی خود عمل کنند. اگر این اتفاق افتاد، سعی کنید فرد را به مکانی امن راهنمایی کنید. برخی از افراد میتوانند با اجتناب از محرکهای تشنج، مانند:
- کمبود خواب
- فشار
- الکل
- از دست دادن دوزهای داروی تشنج
همانطور که گفته شد این دارو در درمان تشنج در 60 تا 70 درصد افراد موثر است.
