ارتباط ویروس سرماخوردگی با لختگی خون

این نخستین بار است که گفته می‌شود ویروس تنفسی معمولی با لخته شدن خون و ترومبوسیتوپنی شدید (که به اختلال در پلاکت‌های خون یا ترومبوسیت‌ها گفته می‌شود) ارتباط دارد. پلاکت‌ها که غالبا به آن‌ها ترومبوسیت می‌گویند، در تشکیل لخته‌های خون هنگام آسیب‌دیدگی افراد نقش کلیدی دارند.

بیماری‌های ویروسی، بیماری‌های خودایمنی و سایر بیماری‌ها به کاهش سطح پلاکت در سراسر بدن منجر می‌شوند. به این حالت ترومبوسیتوپنی می‌گویند. دکتر «استفن مول»، استاد پزشکی بخش هماتولوژی دپارتمان پزشکی در بیانیه‌ای عنوان کرد: این اختلال مرتبط با آدنوویروس اکنون یکی از چهار اختلال شناخته‌شده ضدپلاکت ۴ (anti-PF۴ disorder) است.

وی افزود: امیدواریم یافته‌های ما به تشخیص زودهنگام، درمان مناسب و بهینه و کسب نتایج بهتر برای بیمارانی که به این اختلال مرگبار مبتلا می‌شوند، منجر شود. این تازه‌ترین یافته‌ها که در نشریه پزشکی «نیوانگلند» منتشر شده است، در مورد این ویروس و نقش آن در ایجاد فاکتور ۴ ضدپلاکتی جزئیاتی ارائه می‌دهد.

این کشف برای پژوهش درباره درک چرایی و چگونگی بروز این وضعیت نیز راه‌های جدیدی باز می‌کند. در اختلالات آنتی‌ ـ‌ پی‌اف۴، سیستم ایمنی فرد علیه پی‌اف۴، پروتئینی که پلاکت‌ها آزاد می‌کنند، آنتی‌بادی می‌سازد. آنتی‌بادی پروتئینی است که به مبارزه با بیماری‌های زیانبار کمک می‌کند. با این حال، زمانی که آنتی‌بادی علیه پی‌اف۴ تشکیل و به آن وصل می‌شود، فعال شدن و حذف سریع پلاکت‌ها در جریان خون تحریک می‌شود و به لخته شدن خون و کاهش پلاکت‌ها می‌انجامد.

گاهی اوقات قرار گرفتن بیمار در معرض «هپارین» که به آن ترومبوسیتوپنی ناشی از هپارین (HIT) می‌گویند، باعث تشکیل آنتی‌بادی‌های ضد پی‌اف۴ می‌شود. گاهی نیز بدون مواجه پیشین با هپارین به مثابه یک بیماری خودایمنی رخ می‌دهد که به آن اچ‌آی‌تی خودبه‌خودی می‌گویند.

ظرف سه سال گذشته، تعداد اندکی از موارد ترومبوسیتوپنی به واکسن‌هایی خاص از کووید۱۹ مرتبط شده‌اند که متمایز از واکسن‌های مدرنا و فایزر هستند. این وضعیت ترومبوسیتوپنی ایمنی ترومبوتیک ناشی از واکسن (VITT) نام دارد. متخصصان برای درک بهتر این موضوع پسر پنج ساله‌ای را معاینه کردند که پیش‌تر به بیماری آدنوویروس مبتلا و با لخته شدید خون در مغز در بیمارستان بستری شده و سطح پلاکت‌هایش به میزانی چشمگیر پایین آمده بود.

دکتر «ژاکلین باسکین میلر» گفت: پزشکان بخش مراقبت‌های ویژه، متخصصان مغز و اعصاب و گروه هماتولوژی (خون‌شناسی) شبانه‌روز برای تعیین مراحل بعدی مراقبت از این پسربچه تلاش می‌کردند. او به درمان پاسخ نمی‌داد و حالش به‌سرعت بدتر می‌شد. پرسیده بودیم که آیا با توجه به داده‌های واکسن ممکن است این وضعیت به آدنوویروس او مرتبط باشد یا خیر، اما آن زمان منابع مکتوبی وجود نداشت که به این موضوع اشاره کند. به گزارش ایندیپندنت،‌ این نتایج نشان داد این پسر آنتی‌بادی دارد که معمولا با اچ‌آی‌تی مرتبط است. مورد مشابهی درباره بیمار دیگری با بیماری آدنوویروس گزارش شد که به آزمایش‌های بیشتر انجامید.

آزمایش‌ها نشان داد که آنتی‌بادی‌های بیمار همان پروتئین آنتی‌بادی‌های اچ‌آی‌تی را هدف قرار می‌دهد و به این نتیجه رسیدند که آن‌ها نوعی اچ‌آی‌تی مرتبط با بیماری آدنوویروس دارند. متخصصان اکنون در مورد میزان شیوع این اختلال و اینکه آیا ویروس‌های دیگر امکان تولید آن را دارند یا خیر، با پرسش‌های بی‌پاسخ بسیاری مواجه‌اند.

دکتر مول می‌گوید:‌ نمی دانیم این اختلال چقدر شایع است؟ چه میزانی از ترومبوسیتوپنی آستانه آزمایش آنتی‌بادی‌های ضد پی‌اف۴ را افزایش می‌دهد؟‌ و درنهایت، چگونه می‌توانیم بهترین درمان را به این بیماران ارائه دهیم تا در برابر ابتلا به این بیماری احتمالا مرگبار فرصت بیشتری برای زنده ماندن داشته باشند؟

هرچند تشکیل لخته خون در صورت بروز جراحت یا جراحی باعث جلوگیری از خونریزی بیش از حد می‌شود اما دلایل دیگری برای این اختلال وجود دارد که می‌تواند زیانبار باشد. با استناد به کلینیک کلیولند، لخته شدن خون نشانه‌های احتمالا مرگباری ایجاد می‌کند و افرادی که بیشتر در معرض خطر قرار دارند، عبارت‌اند از:

• افراد ۶۵ سال و بالاتر که خطر لخته شدن خون در آن‌ها بیشتر است
• زنان باردار
• مبتلایان به سرطان‌
• مبتلایان به چاقی
• افرادی که قرص ضدبارداری مصرف می‌کنند یا هورمون‌درمانی می‌کنند
• سیگاری‌ها