برونکوسکوپی روشی است که به پزشک اجازه میدهد تا داخل ریه‌ها از جمله شش‌ها را که مسیرهای اصلی ورود هوا به ریه‌ها هستند، بررسی کند. پزشک می‌تواند از یافته‌ها برای تشخیص عفونت، تومور یا بیماری در ریه‌ها استفاده کند. این یک روش نسبتاً سریع و بدون درد است، به آمادگی کمی نیاز دارد و دوران نقاهت کوتاهی دارد. در این مقاله، آنچه را که باید قبل، در حین و بعد از برونکوسکوپی انتظار داشته باشید، توضیح خواهیم داد. همچنین در مورد استفاده از این روش و عوارض مرتبط با آن صحبت می‌کنیم. برای آشنایی با این موارد و کاربردهای برونکوسکوپی، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
برونکوسکوپی چیست؟
برونکوسکوپی (Bronchoscopy)، یک روش کم تهاجمی است که به پزشک اجازه میدهد تا داخل راه‌های هوایی و ریه‌های شما را بررسی کند. برونکوسکوپ یک لوله نازک با نور و دوربین روی آن است که به پزشک کمک می‌کند تا شرایطی را که روی ریه‌ها، نای یا گلو تأثیر می‌گذارد، تشخیص، ارزیابی و درمان کند.
انواع برونکوسکوپ
برونکوسکوپ‌ها می‌توانند سفت یا انعطاف‌پذیر باشند. برونکوسکوپ انعطاف‌پذیر یک لوله قابل خم شدن است. پزشکان بیشتر از آن استفاده می‌کنند، زیرا می‌توانند راحت‌تر آن را در راه هوایی بیمار حرکت دهند. پزشکان از برونکوسکوپ انعطاف‌پذیر برای باز نگه داشتن راه هوایی، نمونه برداری از بافت (بیوپسی) یا پاک کردن ترشحات ساکشن استفاده می‌کنند. برونکوسکوپ سفت، یک لوله سفت است. پزشکان زمانی از این نوع برونکوسکوپ استفاده می‌کنند که جسم بزرگی در راه هوایی بیمار گیر کرده باشد. همچنین از برونکوسکوپ سفت، برای قرار دادن استنت، درمان تومور یا خونریزی نیز استفاده می‌کنند.
برونکوسکوپی چه چیزی را تشخیص میدهد؟
پزشکان از برونکوسکوپی برای تشخیص علت مشکلات تنفسی و مشکلات ریوی مانند تومورها، عفونت و خونریزی استفاده می‌کنند. برخی از رایج‌ترین مشکلاتی که برونکوسکوپی تشخیص میدهد عبارت‌اند از:
- تشخیص بیماری ریوی یا سایر علت‌های آن مانند سرفه بیش از حد، سرفه خونی یا تنگی نفس
- پیگیری پس از اشعه ایکس یا سی تی اسکن که علائم احتمالی سرطان را نشان میدهد.
- فلج تارهای صوتی
- بیماری بینابینی ریوی
- التهاب و عفونت‌هایی مانند سل (TB)، ذات‌الریه و عفونت‌های قارچی یا انگلی ریه
- برداشتن ترشحات، خون، پلاک‌های مخاطی یا رشد (پولیپ) برای پاکسازی راه‌های هوایی
- تعیین علت عفونت یا التهاب در ریه‌ها
- نمونه برداری (بیوپسی) از مخاط یا بافت ریه برای تجزیه و تحلیل
- قرار دادن استنت برای باز نگه داشتن راه‌های هوایی
- تشخیص علت سرفه مزمن
- بررسی دلیل تنگی نفس
- پیدا کردن علت مسدود شدن راه‌های هوایی
- بررسی آسیب پس از استنشاق مواد شیمیایی یا گازهای سمی
برونکوسکوپی برای درمان چه بیماری‌هایی استفاده می‌شود؟
برونکوسکوپی نوعی روش تشخیصی برای بیماری‌های ریوی است، اما پزشکان در برخی موارد از آن برای درمان نیز استفاده می‌کنند. کاربردهای درمانی برونکوسکوپی عبارتند از:
- برداشتن مایعات، پلاک‌های مخاطی یا اجسام خارجی در مجاری هوایی
- گشاد کردن راه هوایی مسدود یا باریک شده
- درمان سرطان
- تخلیه آبسه
آماده شدن برای برونکوسکوپی
آماده شدن برای برونکوسکوپی، شامل انجام برخی اقدامات و رعایت کردن برخی نکات است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد. به طور کلی، بیمار باید برای مدت معینی قبل از عمل ناشتا باشد. همچنین باید از مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند ایبوپروفن و استامینوفن و داروهای دیابت خودداری کند. توجه داشته باشید که حتماً به پزشک در مورد هر دارو، گیاه دارویی یا ویتامینی که مصرف می‌کنید اطلاع دهید. معمولا پزشک برای انجام برونکوسکوپی از مسکن برای پیشگیری از درد استفاده می‌کند. همچنین در برخی موارد و با تشخیص پزشک، ممکن است که از داروی بیهوشی استفاده شود.
سی تی اسکن قبل از برونکوسکوپی
قبل از برونکوسکوپی، اگر بیمار در شرایط اورژانسی نباشد، پزشک انجام سی تی اسکن را توصیه می‌کند. سی تی اسکن از ریه‌ها، به پزشک کمک می‌کند تا بیماری‌ها و شرایط ریوی مانند سرطان یا آسیب ریه ناشی از سیگار کشیدن را ارزیابی کند. این کار بیشتر برای تشخیص این است که آیا بیمار به انجام برونکوسکوپی نیاز دارد یا خیر.
بیهوشی برای انجام برونکوسکوپی
در اکثر مواقع اگر از بیهوشی عمومی برای انجام برونکوسکوپی استفاده نشود، پزشک از بی‌حسی موضعی برای جلوگیری از درد، استفاده می‌کند. انتخاب نوع بیهوشی، بستگی به نوع برونکوسکوپی دارد. بسیاری از پزشکان این روش را با بیهوشی عمومی انجام می‌دهند و فقط در برخی از موارد، از بی‌حس کننده موضعی (داروی بی‌حسی) استفاده می‌شود.
اقدامات و مراقبت‌های بعد از برونکوسکوپی
برونکوسکوپی یک روش سرپایی است، بنابراین بیمار نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. معمولاً ظرف چند ساعت پس از انجام آن، بیمار ترخیص می‌شود. پس از انجام برونکوسکوپی تیم درمان، بیمار را معاینه می‌کند تا مطمئن شود که بیمار مشکلی در تنفس و بلع نداشته باشد. همچنین در برخی شرایط، پزشک انجام سی تی اسکن یا دیگر روش‌های تصویر برداری را برای اطمینان از درمان صحیح بیمار توصیه می‌کند.
بعد از انجام برونکوسکوپی، به دلیل استفاده از داروهای بیهوشی یا بی‌حسی موضعی، ممکن است که گلو و نای بیمار تا یک ساعت بی‌حس باشد. همچنین، ممکن است که بیمار ۲۴ ساعت پس از برونکوسکوپی، عوارضی مانند گلودرد، سرفه یا گرفتگی صدا داشته باشد. در این شرایط، پزشک برای کاهش این عوارض از برخی داروها استفاده می‌کند. بیشتر افراد می‌توانند یک روز بعد از انجام برونکوسکوپی به فعالیت‌های عادی خود بازگردند.
بعد از انجام برونکوسکوپی، ممکن است متوجه درد خفیف در گلو شوید. در این شرایط، غرغره کردن محلول آب نمک یا مکیدن آب نبات می‌تواند به کاهش درد کمک کند. اگر در طی این آزمایش، بیوپسی نیز انجام داده باشید، ممکن است عوارضی مانند سرفه خونی خفیف تجربه کنید که نباید بیشتر از یک روز طول بکشد. اقدامات مراقبتی بعد از برونکوسکوپی عبارتند از:
- از مصرف الکل بعد از جراحی خودداری کنید.
- از قرص‌های آرام بخش و خواب‌آور بعد از آزمایش برونکوسکوپی استفاده نکنید.
- بعد از آزمایش برونکوسکوپی استراحت کنید.
- می‌توانید مصرف داروهای روتین خود را از سر بگیرید مگر اینکه پزشک چیز دیگری را توصیه کند.
- برای جلوگیری از حالت تهوع، برای شروع به غذا خوردن یک رژیم غذایی سبک انتخاب کنید.
- ممکن است برای یک یا دو روز کمی درد و قرمزی در محل تزریق داخل رگ داشته باشید. می‌توانید با قرار دادن یک پارچه گرم و مرطوب روی آن ناحیه، این مشکل را برطرف کنید.
نتایج برونکوسکوپی
بلافاصله پس از از بین رفتن تاثیر داروها، پزشک آنچه را که در طول آزمایش دیده است را به بیمار اطلاع میدهد. ممکن است که تعیین نتایج دیگر آزمایش‌ها مانند بیوپسی، چند روز یا چند هفته طول بکشد. نتایج طبیعی برونکوسکوپی به این معنی است که پزشک هیچ ماده خارجی، انسداد، سلول یا مایعات غیرعادی را در راه‌های هوایی شش پیدا نکرده است. اگر نتایج غیرطبیعی باشد، پزشک بسته به نوع نتیجه، آزمایش‌ها یا درمان‌های بیشتری را توصیه می‌کند. نتایج غیرعادی می‌تواند نشان دهنده یک یا چند مورد از مشکلات زیر باشد:
- عفونت باکتریایی
- عفونت ویروسی
- قارچ‌ها یا انگل‌ها
- التهاب بافت ریه
- آسیب ریه
- سرطان
- باریک شدن نای یا راه‌های هوایی شش
بهترین پزشک برای برونکوسکوپی
در صورت نیاز به برونکوسکوپی، پیدا کردن بهترین پزشک بسیار اهمیت دارد. یکی از پزشکان برجسته و ماهر در این زمینه، دکتر اردا کیانی است. دکتر اردا کیانی با روش‌های پیشرفته و تکنولوژی‌های بروز در زمینه برونکوسکوپی آشنا هستند. همچنین از آخرین دستاوردهای علمی برای بهبود وضعیت بیماران خود استفاده می‌کنند.
کلام پایانی
برونکوسکوپی یک روش بی‌خطر است که به پزشک کمک می‌کند تا علت مشکلات ریه و راه هوایی را تشخیص دهد. در برخی موارد، پزشک از این روش برای درمان بیماری‌های ریه و راه هوایی نیز استفاده می‌کند. این آزمایش سرپایی، شامل قرار دادن نوعی لوله (برونکوسکوپ) در ریه‌ها است. در این مقاله، تمام نکات مربوط به کاربردهای برونکوسکوپی، و نحوه آماده شدن برای آن را توضیح دادیم.
سولات متداول
برونکوسکوپی چقدر طول می‌کشد؟
زمان دقیق انجام برونکوسکوپی به علت انجام آن بستگی دارد. معمولا برونکوسکوپی بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد.
نتیجه برونکوسکوپی چه زمانی مشخص می‌شود؟
بسته به نوع برونکوسکوپی، زمان تعیین نتایج آن نیز متفاوت است. اگر در طول آزمایش، بیوپسی نیز انجام شود، نتیجه آن باید ظرف یک هفته مشخص شود.
