سندرم شیهان (Sheehan’s syndrome) یک اختلال نادر اما جدی است که در زنان پس از زایمان رخ میدهد. این سندرم به دلیل کاهش شدید فشار خون در هنگام یا بعد از زایمان و در نتیجه کاهش جریان خون به غده هیپوفیز به وجود می‌آید. کاهش جریان خون به غده هیپوفیز باعث آسیب و در نهایت از کار افتادن این غده می‌شود که مسئول تنظیم بسیاری از هورمون‌های بدن است.
سندرم شیهان یک بیماری نادر است که غده هیپوفیز شما را تحت تاثیر قرار می دهد. زمانی اتفاق می‌افتد که هنگام زایمان خون زیادی از دست بدهید. اگر به سندرم شیهان مبتلا هستید، از دست دادن خون شدید غده هیپوفیز را از اکسیژن مورد نیاز برای عملکرد صحیح محروم می کند. در نتیجه، بخشی از بافت غده هیپوفیز شما می میرد.
غده هیپوفیز شما در پایه مغز شما قرار دارد. در دوران بارداری رشد می کند و آن را مستعد آسیب می کند. آسیب به غده هیپوفیز می تواند اثرات گسترده ای بر بدن شما داشته باشد زیرا این غده یک “غده اصلی” است. غده هیپوفیز شما نه تنها هورمون هایی ترشح می کند که فرآیندهای مهمی را در بدن شما تحریک می کنند، بلکه به سایر غدد نیز دستور ترشح هورمون ها را می دهد. غده هیپوفیز شما به تنظیم فرآیندهایی که بر مغز، سیستم تولید مثل، ماهیچه ها، پوست، انرژی و خلق و خوی شما تأثیر می گذارد، کمک می کند.
علل سندرم شیهان
سندرم شیهان معمولاً به دلیل خونریزی شدید یا افت فشار خون شدید در هنگام یا پس از زایمان رخ میدهد. این وضعیت باعث می‌شود که غده هیپوفیز که در پایه مغز قرار دارد و نقش حیاتی در تولید هورمون‌های مختلف بدن دارد، دچار کمبود خون و اکسیژن شده و آسیب ببیند.
علائم سندرم شیهان
علائم سندرم شیهان می‌تواند بلافاصله پس از زایمان یا در مدت طولانی‌تری بعد از زایمان ظاهر شود. این علائم شامل:
- خستگی شدید: عدم توانایی برای انجام فعالیت‌های روزمره.
- کاهش تولید شیر: عدم توانایی برای شیردهی به نوزاد.
- اختلالات قاعدگی: کاهش یا عدم وجود دوره‌های قاعدگی.
- افزایش وزن: افزایش وزن غیرعادی و بدون دلیل مشخص.
- افت فشار خون: فشار خون پایین و سرگیجه.
- ریزش مو: ریزش مو یا کاهش رشد مو.
- کاهش میل جنسی: کاهش علاقه به فعالیت‌های جنسی.
- خشکی پوست: پوست خشک و ترک‌خورده.
تشخیص بیماری شیهان
تشخیص سندرم شیهان بر اساس علائم بالینی و آزمایش‌های خونی برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها صورت می‌گیرد. تصویربرداری مغزی مانند MRI نیز ممکن است برای ارزیابی آسیب به غده هیپوفیز انجام شود.
درمان سندرم شیهان
درمان سندرم شیهان شامل جایگزینی هورمون‌های از دست رفته است. این درمان‌ها ممکن است شامل:
- هورمون تیروئید: برای تنظیم متابولیسم بدن.
- هورمون کورتیزول: برای کمک به بدن در پاسخ به استرس.
- هورمون‌های جنسی: برای تنظیم عملکردهای جنسی و باروری.
- هورمون رشد: در برخی موارد، برای بهبود کیفیت زندگی.
مدیریت و پیگیری
زنان مبتلا به سندرم شیهان نیازمند پیگیری مداوم پزشکی و تنظیم منظم داروها هستند. مدیریت صحیح و درمان مناسب می‌تواند بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی ایجاد کند.
نتیجه گیری
سندرم شیهان یک اختلال نادر اما قابل درمان است که نیازمند تشخیص و درمان سریع و مناسب است. آگاهی از علائم و نشانه‌های این بیماری می‌تواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر کمک کند.
