سرماخوردگی و بیماریهای تنفسی در فصل زمستان به طور قابل توجهی افزایش مییابند. هوای سرد و خشک عملکرد سیستم ایمنی بدن را کاهش میدهد و شرایط مناسبتری را برای تکثیر ویروسها فراهم میکند. با این حال، اقدامات پیشگیرانهای مانند استفاده از ماسک و حفظ رطوبت در فضاهای داخلی میتواند به تقویت دفاع بدن کمک کند و احتمال ابتلا به این بیماریها را کاهش دهد.
آیا هوای سرد باعث سرماخوردگی میشود؟
یکی از باورهای رایج این است که هوای سرد به طور مستقیم باعث سرماخوردگی میشود، اما حقیقت این است که سرما به تنهایی عامل ایجاد این بیماری نیست. با این حال، تحقیقات نشان میدهد که هوای سرد و خشک میتواند سیستم دفاعی بدن را ضعیفتر کند و زمینه را برای حمله ویروسها فراهم کند. در مناطق معتدل، تعداد عفونتهای تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا در فصل زمستان به طور قابل توجهی افزایش مییابد.
انتقال ویروسها در هوای سرد
ویروسهای سرماخوردگی و آنفلوانزا از طریق قطرات ریز مایع که در هنگام عطسه، سرفه یا صحبت از افراد مبتلا به هوا منتقل میشوند، انتشار مییابند. همچنین، تماس با سطوح آلوده و سپس لمس صورت (دهان، بینی یا چشم) میتواند موجب انتقال ویروس شود. در زمستان، به دلیل شرایط محیطی، معمولاً در فضاهای بسته با تهویه نامناسب زمان بیشتری را میگذرانیم که این عامل انتقال ویروسها را تسهیل میکند.
تاثیر سرما و رطوبت روی سیستم ایمنی
هوای سرد و خشک تأثیر مستقیمی بر عملکرد سلولهای اپیتلیال درون بینی دارد که اولین خط دفاعی بدن در برابر ویروسها محسوب میشوند. این سلولها برای مقابله با ویروسها، وزیکولهای خارج سلولی تولید میکنند که به از بین بردن ویروسها کمک میکنند. اما در هوای سرد، عملکرد این سلولها به شدت کاهش مییابد و این اجازه را به ویروسها میدهد تا راحتتر تکثیر شوند.
مطالعات نشان دادهاند که کاهش دما از ۳۷ درجه سانتیگراد به ۳۲ درجه سانتیگراد، توانایی ویروسها برای تکثیر را تا دو برابر افزایش میدهد. در این شرایط، استفاده از ماسک میتواند به کاهش ورود ویروسها به بینی و تقویت عملکرد دفاعی سلولها کمک کند.
رطوبت و سیستم ایمنی بدن در فصل زمستان
هوای سرد و خشک میتواند موجب کاهش رطوبت هوا شود که این امر تاثیر منفی بر سیستم ایمنی بدن میگذارد. تحقیقات نشان دادهاند که در شرایط کمبود رطوبت، سلولهای ایمنی توان کمتری در مقابله با ویروسها دارند. بهویژه، مژکهای موجود در سیستم تنفسی که نقش مهمی در پاکسازی ویروسها دارند، در هوای خشک دچار اختلال میشوند و این باعث میشود که ویروسها راحتتر وارد بدن شوند.
در یک مطالعه انجام شده در سال ۲۰۱۹، مشخص شد که موشهایی که در هوای خشک با رطوبت پایین زندگی میکنند، توان کمتری برای مقابله با ویروس آنفلوانزا دارند. این نتایج در انسانها نیز مشابه است و نشان میدهد که حفظ رطوبت مناسب در فضاهای داخلی مانند خانهها، مدارس و محلهای کاری برای تقویت سیستم ایمنی تنفسی ضروری است.
راهکارهای پیشگیری از سرماخوردگی در زمستان
برای کاهش خطر ابتلا به بیماریهای تنفسی در فصل زمستان، رعایت نکات زیر توصیه میشود:
- استفاده از ماسک: ماسکها نه تنها از ورود ویروسها به بینی جلوگیری میکنند، بلکه با ایجاد لایهای از هوای گرم کمک میکنند تا عملکرد سلولهای دفاعی بینی بهبود یابد.
- حفظ رطوبت هوا: استفاده از دستگاههای مرطوبکننده یا نگهداری رطوبت نسبی در محدوده ۴۰ تا ۶۰ درصد در فضاهای داخلی به تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از تکثیر ویروسها کمک میکند.
- تهویه مناسب: در فضاهای بسته تهویه را بهبود بخشید تا هوای تازه وارد شود و شرایط مناسبتری برای پیشگیری از انتقال ویروسها فراهم گردد.
با رعایت این نکات میتوانید در فصل زمستان از بدن خود در برابر بیماریهای تنفسی محافظت کنید و احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفلوانزا را کاهش دهید.
