شاخص توده بدنی یا BMI یکی از رایجترین ابزارها برای ارزیابی وزن و چاقی است. با این حال، متخصصان به طور فزایندهای به محدودیتهای این معیار و ناکارآمدی آن در شناسایی دقیق چاقی و پیامدهای آن اشاره میکنند. یک گروه بینالمللی از پژوهشگران رویکردی جدید و پیشرفته برای تعریف و درمان چاقی ارائه دادهاند که میتواند جایگزین تکیه صرف بر BMI شود.
چرا BMI کافی نیست؟
BMI نسبت وزن به قد (بر حسب متر مربع) است که بهطور گسترده برای طبقهبندی وزن بدن استفاده میشود. اما این معیار، بدون در نظر گرفتن ترکیب بدن و وضعیت سلامت فرد، میتواند نتایج نادرستی ارائه دهد.
محدودیتهای BMI:
عدم توجه به توزیع چربی بدن:
چربیهای احشایی (اطراف اعضای حیاتی مانند کبد و قلب) خطر بیشتری نسبت به چربی زیرپوستی در نواحی مانند بازوها و پاها دارند، اما BMI این تفاوت را در نظر نمیگیرد.
ناتوانی در تشخیص مشکلات سلامتی واقعی:
- افرادی با BMI پایین یا طبیعی ممکن است به دلیل تجمع چربی احشایی، در معرض خطر بیماریهایی مانند دیابت نوع ۲ و بیماریهای قلبی باشند.
- در مقابل، افراد با BMI بالا ممکن است سالم بوده و هیچ علائم بیماری نداشته باشند.
تفاوت های فردی و قومی:
ترکیب بدن و محل ذخیره چربی میتواند در افراد با قومیتهای مختلف متفاوت باشد، که باعث میشود BMI معیار مناسبی برای همه نباشد.
تعریف جدید چاقی: چاقی بالینی و پیش بالینی
پژوهشگران پیشنهاد کردهاند که چاقی باید به دو دسته اصلی تقسیم شود تا تشخیص و درمان بهتری ارائه شود:
چاقی پیش بالینی:
تجمع چربی اضافی در بدن بدون علائم فعلی بیماری، اما با افزایش خطر ابتلا به بیماریهای جدی مانند:
- دیابت نوع ۲
- بیماریهای قلبی
- برخی سرطانها
چاقی بالینی:
وضعیتی که چربی اضافی به عملکرد اندامها یا زندگی روزانه آسیب میرساند. علائم شامل موارد زیر است:
- تنگی نفس
- نارسایی قلبی
- درد مفاصل
- اختلال در عملکرد اعضای داخلی
رویکرد جدید برای درمان چاقی: شخصی سازی درمان ها
در چارچوب جدید، درمان چاقی باید بر اساس نیازهای فردی طراحی شود:
برای چاقی بالینی:
- تمرکز بر بهبود عملکرد بدن بهجای کاهش وزن صرف.
- استفاده از درمانهایی مانند:
- تغییرات سبک زندگی (رژیم غذایی و ورزش)
- داروهای ضدچاقی
- جراحی کاهش وزن
برای چاقی پیش بالینی:
پیشگیری از پیشرفت بیماری از طریق:
- نظارت و پیگیری منظم
- مشاوره تغذیه و روانشناسی
- مداخلات پیشگیرانه برای کاهش خطر بیماریها
کاهش انگ اجتماعی چاقی: یک ضرورت انسانی و اجتماعی
چاقی اغلب با برچسبهای منفی اجتماعی همراه است که میتواند تأثیرات مخربی بر سلامت روانی و اجتماعی افراد داشته باشد. چارچوب جدید بر کاهش این انگ تاکید دارد و راهکارهای زیر را پیشنهاد میدهد:
آموزش متخصصان و سیاست گذاران:
ایجاد آگاهی درباره ماهیت پیچیده چاقی و عوامل متعدد آن.
بازتعریف چاقی در جامعه:
- تغییر نحوه صحبت درباره چاقی به رویکردی همدلانه و علمی.
- تمرکز بر ارائه راهکارهای عملی و مؤثر بدون سرزنش فرد.
جمع بندی: به سوی رویکردی علمی تر و انسانی تر
BMI بهعنوان یک ابزار اولیه میتواند به شناسایی مشکلات وزنی کمک کند، اما برای تشخیص نهایی و برنامهریزی درمان کافی نیست. استفاده از رویکردهای جامعتر، مانند تفکیک چاقی به بالینی و پیشبالینی، میتواند هم به بهبود نتایج درمانی و هم به کاهش انگ اجتماعی منجر شود.
متخصصان تاکید دارند که چاقی یک بیماری پیچیده است و نیازمند تشخیص دقیق و درمانهای شخصیسازیشده است تا افراد مبتلا بتوانند زندگی سالمتر و شادتری داشته باشند.