احتمالاً شما هم این جمله معروف را شنیدهاید که “اگر غذایی روی زمین بیفتد و در کمتر از پنج ثانیه برداشته شود، قابل خوردن است.” این باور عمومی که به نام قانون پنج ثانیه شناخته میشود، در بسیاری از فرهنگها رایج است. اما آیا این قانون ریشه علمی دارد یا فقط یک باور عامیانه است؟ تحقیقات علمی نشان میدهند که عوامل متعددی مانند نوع غذا، سطح زمین و رطوبت آن در تعیین ایمنی غذای ریختهشده نقش دارند. در این مقاله، با بررسی پژوهشهای علمی به این موضوع خواهیم پرداخت.
آیا قانون پنج ثانیه علمی است؟
تحقیقات مختلف نشان دادهاند که زمان، تنها یکی از عوامل تأثیرگذار بر آلودگی غذا است و نمیتوان با تکیه بر “پنج ثانیه” از ایمنی غذای ریختهشده مطمئن شد. بیایید نگاهی دقیقتر به نتایج پژوهشها بیندازیم:
- تحقیقات دانشگاه استون (2014):
در یک مطالعه توسط محققان دانشگاه استون بریتانیا، از 495 نفر درباره باور به قانون پنج ثانیه نظرسنجی شد. نتایج نشان داد که 87 درصد از شرکتکنندگان این قانون را قبول دارند و غذای ریختهشده روی زمین را قابلخوردن میدانند. با این حال، این پژوهش نشان داد که سطح زمین، نوع غذا و میزان رطوبت آن عوامل کلیدی در میزان انتقال میکروبها هستند. - مطالعه دانشگاه کلمسون (2007):
دکتر «پل داوسون»، دانشمند علوم غذایی در دانشگاه کلمسون، تأکید کرد که هیچ محیطی کاملاً استریل نیست و غذایی که روی زمین میافتد، بدون شک با مقداری میکروب آلوده میشود. او اضافه کرد که هرچند احتمال وجود عوامل بیماریزا در نقاط مختلف زمین متفاوت است، بهتر است از مصرف غذای ریختهشده خودداری کنید. - تحقیق دانشگاه راتگرز (2016):
مطالعهای دیگر در دانشگاه راتگرز آمریکا نشان داد که زمان تأثیر مهمی در میزان ورود باکتری به غذا دارد، اما عوامل دیگری همچون رطوبت غذا و نوع سطح زمین نقش پررنگتری ایفا میکنند. برای مثال، غذاهایی با رطوبت بالا (مانند هندوانه) بسیار بیشتر از غذاهای خشک (مانند بیسکویت) باکتری جذب میکنند.
عوامل تأثیرگذار بر آلودگی غذا
- نوع سطح زمین:
تحقیقات نشان داده است که سطوح صاف و سخت مانند کاشی یا چوب، احتمال آلودگی غذا را بیشتر میکنند، در حالی که سطوح نرمتر مثل فرش، میزان انتقال میکروب کمتری دارند. - رطوبت غذا:
هر چه غذای ریختهشده مرطوبتر باشد، میکروبها سریعتر و بیشتر به آن منتقل میشوند. - مدت زمان تماس:
هرچند زمان تأثیرگذار است، اما حتی تماس لحظهای غذا با سطح آلوده میتواند میکروبها را به آن منتقل کند.
نظر کارشناسان بهداشت
وزارت صنایع اولیه نیوزیلند تأکید میکند که قانون پنج ثانیه یک باور خیالی است. کارشناسان این وزارتخانه هشدار میدهند که صرفنظر از مدت زمان تماس غذا با زمین، احتمال آلودگی آن همیشه وجود دارد.
آیا شستشوی غذا مفید است؟
دکتر پل داوسون میگوید: شستن غذا میتواند برخی از میکروبها را کاهش دهد، اما همه آنها را از بین نمیبرد. بنابراین، شستن غذاهای ریختهشده راهحلی قطعی برای رفع آلودگی نیست.
ریشه قانون پنج ثانیه
دانشمندان درباره منبع اصلی این باور اتفاق نظر ندارند. برخی معتقدند این قانون از افسانههای شهری یا فرهنگهای عامیانه سرچشمه گرفته است. با این حال، امروزه دادههای علمی نشان میدهند که این باور نادرست است و مصرف غذاهای ریختهشده ممکن است سلامت انسان را به خطر بیندازد.
نتیجه گیری:
تحقیقات علمی بارها نشان دادهاند که قانون پنج ثانیه یک باور غیرعلمی است و غذایی که روی زمین میافتد، حتی در کوتاهترین زمان ممکن، در معرض آلودگی قرار میگیرد. عواملی مانند رطوبت غذا، نوع سطح زمین و میزان آلودگی محیط در این مسئله نقش دارند. به همین دلیل، توصیه میشود برای حفظ سلامت خود و جلوگیری از خطرات احتمالی، از مصرف غذاهای ریختهشده روی زمین خودداری کنید. سلامت شما مهمتر از پیروی از یک باور قدیمی است!