مدت هاست که پزشکان و دانشمندان تلاش می کنند علت تفاوت های ریتم قلب در زنان و مردان را درک کنند. چرا زنان معمولا ضربان قلب بالاتری دارند، در حالی که مردان بیشتر در معرض ریتم های نامنظم قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی قرار می گیرند؟ حالا پژوهشگران دانشگاه ایالتی اوهایو با بررسی های ژنتیکی دقیق به پاسخی علمی و مستند برای این پرسش رسیده اند.
عملکرد متفاوت گره سینوسی قلب در زنان و مردان
ریتم قلب انسان توسط ساختاری کوچک به نام گره سینوسی دهلیزی (SAN) تنظیم می شود. این گره نقش تنظیم کننده ضربان را بر عهده دارد و به عنوان محرک اصلی قلب شناخته می شود. یافته های اخیر نشان می دهد که این گره در بدن زنان و مردان عملکرد متفاوتی دارد که علت آن به تفاوت های ژنتیکی بین دو جنس بازمی گردد.
بر اساس این پژوهش جدید، مشخص شده است که زنان دارای ژن هایی هستند که به افزایش سرعت ضربان قلب منجر می شود، در حالی که ژن های مردان با ایجاد التهاب و اختلال در سیگنال های الکتریکی قلب، آن ها را در معرض خطر آریتمی یا بی نظمی ضربان قرار می دهد.
- زنان سطح بالاتری از ژن های TBX3 و HCN1 را در گره سینوسی دارند. این ژن ها مسئول تقویت ریتم قلبی هستند.
- در مردان، فعالیت ژن هایی که با التهاب و ساخت کلاژن مرتبط اند، بیشتر است. این فعالیت می تواند باعث اختلال در مسیرهای الکتریکی قلب شود.
- این تفاوت ژنتیکی، دلیل ضربان قلب سریع تر در زنان و احتمال بیشتر آریتمی در مردان را توضیح می دهد.
- مردان همچنین بیشتر در معرض خطر بلاک هدایت الکتریکی یا «Conduction block» قرار دارند که ممکن است منجر به ایست قلبی شود.
نخستین شواهد از تفاوت های ژنتیکی در تنظیم ریتم قلب
تا پیش از این مطالعه، تصور می شد تفاوت های ریتم قلبی بیشتر به دلایل هورمونی یا فیزیولوژیکی مربوط است. اما حالا مشخص شده است که حتی در سطح ژنتیکی نیز، ساختار تنظیم کننده ضربان قلب به شکل متفاوتی برنامه ریزی شده است.
پژوهشگران برای رسیدن به این نتایج، از قلب های اهدایی انسانی استفاده کردند و سلول های گره سینوسی را به صورت جداگانه بررسی کردند تا سطح بیان ژن ها و مسیرهای مولکولی فعال را شناسایی کنند.
- در قلب زنان، فعالیت بیشتر ژن های تحریک کننده الکتریکی قلب مشاهده شد.
- در مردان، مسیرهای ژنی مرتبط با پاسخ های التهابی و بازسازی بافت بیشتر فعال بودند.
- این فعالیت ها منجر به سفتی دیواره های قلب و اختلال در پخش یکنواخت سیگنال های الکتریکی می شود.
- چنین اختلال هایی مستقیماً با آریتمی های خطرناک و مزمن مانند فیبریلاسیون دهلیزی مرتبط است.
اهمیت یافته های جدید در درمان بیماری های قلبی
این کشف علمی می تواند زمینه ساز روش های درمانی جدید، دقیق تر و بر اساس تفاوت های جنسیتی باشد. درمان های فعلی برای مشکلات ریتم قلب اغلب به صورت یکسان برای زنان و مردان تجویز می شوند، اما این مطالعه نشان می دهد که راهکارهای درمانی باید جنسیت محور و شخصی سازی شده باشند.
طبق گزارش انجمن قلب آمریکا:
- بیش از ۶ میلیون نفر در ایالات متحده با نارسایی قلبی زندگی می کنند.
- بخش زیادی از آن ها با مشکلات ریتمی مرتبط با گره سینوسی مواجه اند.
- شناسایی تفاوت های ژنتیکی می تواند به طراحی داروهایی هدفمند کمک کند که عملکرد SAN را بهینه کنند.
- همچنین، شناسایی زودهنگام افراد در معرض خطر، امکان پیشگیری موثرتر را فراهم می کند.
نتیجه گیری
پژوهش اخیر دانشگاه ایالتی اوهایو توانسته برای نخستین بار رابطه مستقیم بین جنسیت و عملکرد ژنتیکی گره سینوسی قلب را نشان دهد. این یافته نه تنها درک ما را از نحوه عملکرد قلب عمیق تر می کند، بلکه راه را برای روش های درمانی هدفمند و مبتنی بر تفاوت های بیولوژیکی باز می کند. با پیشرفت های بیشتر در این زمینه، می توان امیدوار بود که درمان های ریتم قلب در آینده با دقت و اثربخشی بیشتری همراه باشند.
