در بسیاری از صبح‌ها، اولین کاری که خیلی از ما انجام می‌دهیم، خاموش کردن زنگ هشدار و فشار دادن دکمه اسنوز برای چند دقیقه خواب بیشتر است. اما آیا این کار واقعاً به ما کمک می‌کند تا سرحال‌تر از خواب بیدار شویم؟ پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند که نه تنها این رفتار رایج سودمند نیست، بلکه می‌تواند کیفیت خواب را کاهش داده و ما را کسل‌تر کند. در این مقاله، به بررسی نتایج یک مطالعه بزرگ بین‌المللی در مورد استفاده از دکمه اسنوز و تأثیر آن بر خواب و سلامت پرداخته‌ایم.
فراگیری استفاده از دکمه اسنوز؛ بیش از نیمی از مردم آن را فشار می دهند
داده‌های تازه به دست آمده از اپلیکیشن تحلیل خواب Sleep Cycle نشان میدهد که بیش از ۵۰ درصد از خواب‌ها با صدای زنگ هشدار خاتمه می‌یابند. این یعنی بسیاری از مردم بیدار شدن را به تعویق می‌اندازند و به دکمه اسنوز پناه می‌برند.
پژوهشگران در بررسی بیش از سه میلیون شب خواب متعلق به بیش از ۲۱ هزار نفر در سطح جهان دریافتند که فشار دادن دکمه اسنوز در ۵۶ درصد از موارد ثبت‌شده رخ داده است. حدود ۴۵ درصد از شرکت‌کنندگان این مطالعه، در بیش از ۸۰ درصد از روزها از دکمه اسنوز استفاده می‌کردند. این افراد به طور میانگین، روزانه ۲۰ دقیقه در حالت اسنوز باقی می‌ماندند. نتایج این تحقیق در ژورنال علمی معتبر Scientific Reports منتشر شده است.
چرایی عادت به اسنوز؛ چرا بسیاری از ما نمی توانیم یک باره از خواب برخیزیم؟
برای برخی، بیدار شدن بلافاصله پس از زنگ هشدار کاری دشوار است. فشار دادن دکمه اسنوز نوعی واکنش روانی برای تمدید خواب به نظر می‌رسد، اما پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این خواب‌های کوتاه بین هشدارها، کیفیت مطلوبی ندارند.
دکتر ربکا رابینز، محقق ارشد این مطالعه و عضو مرکز اختلالات خواب در بیمارستان بریگهام، می‌گوید: «بسیاری از افراد با این امید که چند دقیقه خواب بیشتر حالشان را بهتر کند، دکمه اسنوز را فشار می‌دهند. اما آن‌چه به دست می‌آورند، تنها خواب‌های سبک و قطعه‌قطعه است که مغز را بازسازی نمی‌کند.» او اضافه می‌کند که الگوی خواب این افراد معمولاً ناپایدارتر از دیگران است.
روزهای کاری: استفاده بیشتر از اسنوز در طول هفته
مطالعه یادشده نشان داد که استفاده از دکمه اسنوز در روزهای کاری هفته، به‌ویژه از دوشنبه تا جمعه، بیشتر از آخر هفته‌هاست. این رفتار می‌تواند ناشی از کمبود خواب شبانه به دلیل فشارهای شغلی یا اضطراب صبحگاهی باشد.
در روزهای تعطیل، افراد معمولاً زمان بیدار شدن را آزادتر انتخاب می‌کنند و بنابراین کمتر به سراغ اسنوز می‌روند. این یافته‌ها نقش الگوی کاری را در کیفیت خواب و عادت‌های بیدار شدن به خوبی روشن می‌کنند.
خواب کوتاه، فرصتی برای اسنوز باقی نمی گذارد
افرادی که در شب کمتر از پنج ساعت می‌خوابند، کمتر به دکمه اسنوز متوسل می‌شوند. یکی از دلایل اصلی این موضوع می‌تواند این باشد که این افراد معمولاً به دلیل تعهدات شغلی یا خانوادگی، فرصت استفاده از دکمه اسنوز را ندارند و مجبورند بلافاصله پس از زنگ هشدار بیدار شوند.
از سوی دیگر، کاربران پرمصرف اسنوز (که در بیشتر از ۸۰ درصد از روزها از آن استفاده می‌کنند) نه تنها بیشتر در حالت اسنوز می‌مانند، بلکه خواب‌شان هم با اختلال بیشتری همراه است. این افراد معمولاً خواب‌های منقطع‌تر و غیرترمیمی‌تری تجربه می‌کنند که می‌تواند به خستگی مزمن در طول روز منجر شود.
تفاوت های جغرافیایی در استفاده از اسنوز؛ آمریکایی ها پیشتاز هستند
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که برخی کشورها بیشتر از بقیه از دکمه اسنوز استفاده می‌کنند. برای مثال، ایالات متحده، سوئد و آلمان در میان کشورهایی هستند که ساکنانشان بیشترین استفاده را از این دکمه دارند.
در مقابل، کاربران ژاپنی و استرالیایی کمترین میزان استفاده از دکمه اسنوز را داشته‌اند. این تفاوت‌ها می‌تواند ناشی از عوامل فرهنگی، الگوهای کاری، عادات خواب یا حتی نقش‌آموزی‌های اجتماعی در مورد شروع روز باشد.
تأثیر منفی اسنوز بر مراحل حیاتی خواب؛ چرا این کار باید کنار گذاشته شود؟
دکمه اسنوز، نه‌تنها ما را دیرتر از خواب بیدار می‌کند، بلکه برخی از حیاتی‌ترین مراحل خواب را مختل می‌سازد. در ساعات پایانی شب، مغز عمدتاً در مرحله خواب REM قرار دارد که نقشی کلیدی در بهبود حافظه، تثبیت یادگیری و ترمیم احساسی دارد.
فشار دادن دکمه اسنوز باعث قطعی این مرحله می‌شود و فرد در بازه‌هایی از خواب سبک فرو می‌رود که هیچ ارزش ترمیمی ندارد. به گفته دکتر رابینز، بهترین راه برای بهبود کیفیت خواب این است که زنگ هشدار خود را در آخرین زمانی که واقعاً نیاز به بیدار شدن دارید تنظیم کنید و خود را متعهد سازید که با اولین هشدار از خواب برخیزید.
نتیجه گیری: اسنوز دشمن پنهان شروع پرانرژی روز
با وجود آن‌که استفاده از دکمه اسنوز بسیار رایج است و شاید به نظر برسد که خواب بیشتر به ما کمک می‌کند، اما مطالعات علمی خلاف آن را نشان می‌دهند. خواب‌های کوتاه و بریده‌بریده‌ای که پس از فشردن دکمه اسنوز تجربه می‌کنیم، کیفیتی ندارند و ممکن است ما را در طول روز خسته‌تر، بی‌تمرکزتر و حتی افسرده‌تر کنند.
برای داشتن خوابی مؤثر و روزی پُرانرژی، بهتر است به جای فشردن پیاپی دکمه اسنوز، برنامه خواب خود را منظم کرده، شب‌ها به موقع بخوابید و صبح‌ها با اولین هشدار از خواب برخیزید. این تغییر ساده، می‌تواند کیفیت زندگی و عملکرد ذهنی شما را به شکل محسوسی بهبود بخشد.
