مصرف آنتیبیوتیکها ممکن است باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شود، زیرا این داروها به جزئیات مختلفی از فرآیند ایمنی بدن اثر میگذارند. برای مثال، آنتیبیوتیکها ممکن است باعث کاهش تعداد باکتریهای مفید در روده شوند، که این باکتریها به حفظ سیستم ایمنی بدن کمک میکنند. همچنین، آنتیبیوتیکها ممکن است باعث کاهش تولید آنتیبادی در بدن شوند، که این آنتیبادیها نقش مهمی در مقابله با عفونتهای بدن دارند. به همین دلیل، استفاده از آنتیبیوتیکها باید با دقت و توسط پزشکان تجویز شود و باید به دستور پزشک مصرف شود. همچنین، برای تقویت سیستم ایمنی بدن، میتوان از رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، خواب کافی و مصرف مکملهای مغذی استفاده کرد.
سیستم ایمنی بدن، وظیفه شناسایی و از بین بردن مهاجمان خارجی در داخل بدن مانند باکتریها، ویروسها، قارچها و … را بر عهده دارد. عوامل مختلفی مانند خواب، تغذیه، استرس و … میتوانند بر عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارند. تضعیف سیستم ایمنی بدن، یکی از عوامل اصلی ابتلای پیدرپی افراد به بیماریهای مختلف ازجمله عفونتهای تنفسی و ویروسی است.
دکتر محمدحسن بمانیان، ایمونولوژیست و استاد دانشگاه در این رابطه توضیح میدهد: سیستم ایمنی بدن، سیستمی بسیار دقیق و حساس است و حتی شرایط محیطی هم میتواند روی عملکرد آن تاثیر منفی بگذارد. مثلا سردی هوا، شرایط تنشزا و استرس، اخبار بد، غم، افسردگی، بیخوابیهای تکرارشونده، گرسنگی، مصرف نابجای آنتیبیوتیکها و عوامل دیگر، تاثیرات منفی روی سیستم ایمنی میگذارند.
دکتر بمانیان، یکی از عوامل شایع افزایش عفونتهای تنفسی و سایر بیماریها در ایران را مصرف یا تزریق خودسرانه آنتیبیوتیکها مثل آموکسیسیلین، آموکسیکلاو، سفکسیم، سفتریاکسون (Ceftriaxone) و … میداند و میگوید: سیستم ایمنی بدن ما باید یاد بگیرد که خودش با عوامل بیماریزا مبارزه و مقابله کند. وقتی شما برای درمان هر بیماریای آنتیبیوتیک مصرف میکنید، درواقع دارید مانع کارآیی سیستم ایمنی میشوید و به آن اجازه نمیدهید که خودش با عوامل بیماریزا روبرو شود.
این ایمونولوژیست میگوید: ۹۰ درصد سرماخوردگیها ویروسی است و نیازی به مصرف آنتیبیوتیک نیست ولی ۸۰ تا ۹۰ درصد مردم برای درمان بیماریهای ویروسی آنتیبیوتیک مصرف میکنند. آنها نمیدانند که مصرف نابجای آنتیبیوتیک باعث میشود پاسخ سیستم ایمنی بدن از مسیر نرمال خود منحرف شود و همین میتواند ما را به انواع بیماریها حتی سرطان مبتلا کند.
این استاد دانشگاه تاکید میکند: حتی مصرف برخی داروها میتواند عامل تضعیف سیستم ایمنی شود. مثل داروهای ضد التهاب به خصوص استروئیدها، داروهایی که در درمان برخی بیماریهای مهلک مثل سرطان استفاده میشوند. اینها تضعیفکننده سیستم ایمنی هستند و میتوانند باعث ابتلای فرد به انواع و اقسام عفونتها ازجمله عفونتهای تنفسی شوند. دارویی مثل دگزامتازون که در کشور ما زیاد مورد استفاده افراد قرار میگیرد، در دسته استروئیدها قرار دارد و سرکوبکننده سیستم ایمنی است.
عضو انجمن آلرژی ایران، بروز بیماریهای آلرژیک را هم نتیجه تضعیف و تخریب سیستم ایمنی عنوان میکند و میگوید: یکی از ابعاد بیماریهایی که در دهههای اخیر چندین برابر زیاد شده، بیماریهای آلرژیک است. وقتی مبتلا به آلرژی میشویم، یعنی سیستم ایمنی بدن ما بد عمل کرده که چنین نتیجهای رخ داده است. یک دلیل این بد عمل کردن، ژنتیک است اما دلیل دیگر، مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها است که باعث بروز بیماریهای آلرژی شده است. موضوعی که خیلیها از آن آگاهی ندارند.
دکتر بمانیان تاکید میکند: شما میبینید کسانی که آلرژی دارند، هم پشت سر هم دچار بیماریهای مختلف ازجمله بیماریهای تنفسی مثل سرماخوردگی و … میشوند و هم دیرتر حالشان خوب میشود.