آیا COVID-19 خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد؟

در سال‌های اخیر، تأثیرات طولانی‌مدت بیماری COVID-19 به عنوان یکی از مسائل مهم در دنیای پزشکی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این اثرات بالقوه بر سلامت مغز و سیستم عصبی، احتمال افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر پس از ابتلا به ویروس کروناست. تحقیقات جدید نشان داده‌اند که حتی عفونت‌های خفیف COVID-19 می‌توانند تغییراتی در پروتئین‌های مغزی ایجاد کنند که به‌طور بالقوه باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مغزی مانند آلزایمر شوند.

مطالعه جدید در زمینه تأثیر COVID-19 بر سلامت مغز

محققان اخیراً در مجله Nature Medicine نتایج یک مطالعه را منتشر کردند که بررسی می‌کند آیا عفونت‌های خفیف یا شدید COVID-19 می‌توانند با تغییرات در نشانگرهای بیولوژیکی مغز مرتبط با بیماری آلزایمر ارتباط داشته باشند یا خیر. این مطالعه نشان داده است که حتی عفونت‌های خفیف می‌توانند تغییراتی در پروتئین‌های مغزی ایجاد کنند که در بلندمدت می‌تواند به مشکلات شناختی منجر شود.

چرا تحقیقات در این زمینه اهمیت دارد؟

پاندمی COVID-19 باعث تغییرات گسترده‌ای در زندگی مردم در سراسر جهان شده است، و هنوز آثار آن به‌طور کامل روشن نیست. تأثیرات ویروس بر سیستم عصبی می‌تواند اثرات طولانی‌مدتی داشته باشد که برخی از آن‌ها همچنان در حال بررسی و مطالعه است. بسیاری از افراد به دلیل ابتلا به COVID-19 با مشکلاتی مانند خستگی مزمن و اختلالات شناختی مواجه هستند که ممکن است منجر به بروز بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر شود.

درک بیماری آلزایمر و نقش پروتئین‌ های مغزی

بیماری آلزایمر با تغییراتی در پروتئین‌های مغزی خاص مانند بتا‌آمیلوئید و تاو همراه است. این تغییرات در مغز به‌طور معمول به از دست رفتن حافظه و کاهش عملکرد شناختی منجر می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که می‌توان این پروتئین‌ها را در نمونه‌های خون حتی سال‌ها قبل از بروز علائم بیماری آلزایمر شناسایی کرد. بنابراین، اندازه‌گیری این نشانگرهای بیولوژیکی در افرادی که COVID-19 را تجربه کرده‌اند، می‌تواند اطلاعات مهمی در مورد احتمال ابتلا به آلزایمر ارائه دهد.

درباره مطالعه بیوبانک بریتانیا

در این مطالعه، تیم تحقیقاتی از داده‌های بیوبانک بریتانیا استفاده کرد که شامل نمونه‌های خون از ۶۲۶ نفر مبتلا به COVID-19 و ۶۲۶ نفر کنترل می‌شد. این افراد از نظر سن، جنسیت، قومیت و موقعیت جغرافیایی هم‌سان‌سازی شدند تا عوامل مداخله‌کننده کاهش یابند. نمونه‌های خون پیش و پس از پاندمی جمع‌آوری شد و محققان با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته‌ای مانند اولترا حساس‌ترین روش‌ها برای اندازه‌گیری پروتئین‌های مغزی و تحلیل پروتئومیک ۱,۴۶۸ پروتئین به بررسی این تغییرات پرداختند.

نتایج مطالعه

محققان دریافتند که افراد مبتلا به COVID-19 تغییرات معناداری در نشانگرهای بیولوژیکی مغز مرتبط با بیماری آلزایمر داشتند. به‌ویژه، نسبت آمیلوئید-بتا (Aβ42:Aβ40) که نشانگر تجمع بتا‌آمیلوئید است، در این افراد کاهش یافته بود که معمولاً با پاتولوژی آلزایمر مرتبط است. همچنین، سطوح پروتئین pTau-181 که با گره‌های تاو در مغز مرتبط است، افزایش یافته بود. این تغییرات نشان می‌دهد که COVID-19 می‌تواند فرآیندهای مغزی را تسریع کند که به بیماری آلزایمر منتهی می‌شود.

یافته‌ های مهم مطالعه

محققان همچنین مشاهده کردند که تغییرات در نشانگرهای مغزی به‌ویژه در افراد مسن‌تر و کسانی که دارای عوامل خطر مانند فشار خون بالا و چاقی بودند، برجسته‌تر بود. جالب این‌که حتی افرادی که COVID-19 خفیف یا بدون علامت داشتند، تغییراتی در نشانگرهای مغزی خود مشاهده کردند که نشان می‌دهد تأثیرات منفی این ویروس بر سلامت مغز می‌تواند به افرادی که مبتلا به عفونت‌های خفیف می‌شوند نیز مربوط باشد.

تأثیرات بلندمدت COVID-19 بر عملکرد شناختی

محققان همچنین به ارزیابی عملکرد شناختی و داده‌های تصویربرداری مغزی پرداخته و دریافتند که افراد مبتلا به COVID-19 عملکرد ضعیف‌تری در آزمون‌های شناختی داشتند که معادل تقریباً دو سال زوال شناختی به‌دلیل پیری بود. همچنین تصویربرداری مغزی نشان‌دهنده الگوهای ساختاری مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر در برخی از این افراد بود.

تأثیر التهاب بر سلامت مغز

علاوه بر تغییرات در نشانگرهای مغزی، این مطالعه نشان داد که برخی نشانگرهای التهابی مانند TNFSF10، PTX3 و IL-6 در افراد پس از COVID تغییر کرده‌اند. این نشانگرها به‌طور معمول با پاسخ‌های التهابی مزمن در ارتباط هستند که می‌تواند به مشکلات مغزی و بیماری‌های عصبی‌دژنراتیو کمک کند.

نتیجه‌ گیری

این مطالعه شواهد جدیدی را فراهم کرد که نشان می‌دهد COVID-19 می‌تواند تغییراتی در پروتئین‌های مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر ایجاد کند و این تغییرات حتی در افراد مبتلا به عفونت‌های خفیف نیز مشاهده شده است. اگرچه نیاز به تحقیقات بیشتری برای تأیید این یافته‌ها وجود دارد، نتایج این مطالعه نگرانی‌هایی را در مورد خطرات بلندمدت COVID-19 برای سلامت مغز به‌وجود آورده است. این نتایج اهمیت نظارت بر سلامت مغز در بیماران پس از COVID-19 و مداخلات پیشگیرانه برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مغزی در آینده را مورد تأکید قرار می‌دهد.

• COVID-19، حتی در فرم‌های خفیف، می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت مغز داشته باشد.
• تغییرات در نشانگرهای مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر پس از ابتلا به COVID-19 مشاهده شده است.
• این تغییرات می‌توانند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی‌دژنراتیو مانند آلزایمر شوند.
• تحقیقات بیشتر برای درک دقیق‌تر این اثرات و تأثیرات بلندمدت آن‌ها بر سلامت مغز ضروری است.