سکته مغزی یکی از مشکلات جدی و خطرناک است که در بسیاری از موارد می‌تواند به ناتوانی دائمی منجر شود. در حالی که بسیاری از بیماران پس از سکته مغزی با استفاده از درمان‌های فیزیکی بهبود پیدا می‌کنند، هنوز هیچ دارویی برای کمک به فرآیند توان‌بخشی پس از سکته مغزی وجود نداشت. اخیراً پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس (UCLA) در تلاش برای کشف دارویی که به بهبود عملکرد حرکتی بیماران سکته مغزی کمک کند، موفق به شناسایی اولین داروی توان‌بخشی در این زمینه شده‌اند. این کشف می‌تواند به انقلابی در روش‌های درمان سکته مغزی منجر شود.
مشکل توان بخشی پس از سکته مغزی و نیاز به داروی درمانی
توان‌بخشی پس از سکته مغزی به‌طور سنتی عمدتاً به‌وسیله روش‌های فیزیکی مانند فیزیوتراپی انجام می‌شود. این فرآیندها به بیماران کمک می‌کنند تا توانایی‌های حرکتی و جسمانی خود را بازیابی کنند. با این حال، در بسیاری از موارد، این درمان‌ها نمی‌توانند به‌طور کامل عملکرد مغز و حرکت‌های پیچیده بدن را بازیابی کنند. از طرفی، تاکنون هیچ دارویی برای تسریع در روند توان‌بخشی پس از سکته مغزی وجود نداشته است.
سکته مغزی به‌طور معمول به آسیب به بخش‌هایی از مغز منجر می‌شود که مسئول کنترل حرکت‌های بدن هستند. این آسیب‌ها باعث از دست دادن توانایی‌های حرکتی، هماهنگی و تعادل در بیماران می‌شود. از این رو، جستجوی یک داروی مؤثر برای تسریع در توان‌بخشی می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود کیفیت زندگی بیماران سکته مغزی داشته باشد.
کشف ارتباطات مغزی و نقش نورون های پاروالبومین
پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس (UCLA) با انجام آزمایشات روی موش‌هایی که دچار سکته مغزی شده بودند، به کشفیات مهمی رسیدند. آنها متوجه شدند که بخشی از ارتباطات مغزی پس از سکته مغزی از بین می‌رود. نکته جالب این است که این اتصالات مغزی نه تنها در ناحیه آسیب‌دیده بلکه در نواحی دورتر از محل سکته مغزی نیز از بین می‌روند.
این آسیب به‌ویژه در نوعی نورون به نام “نورون پاروالبومین” (Parvalbumin) مشاهده می‌شود. نورون‌های پاروالبومین نقش حیاتی در ایجاد ریتم‌های مغزی ایفا می‌کنند که به نوسانات گاما معروف هستند. نوسانات گاما مسئول ارتباط و هماهنگی میان نورون‌ها در مغز هستند و به این ترتیب، این نوسانات مغزی برای انجام حرکت‌ها و رفتارهای پیچیده از جمله راه‌رفتن و انجام فعالیت‌های حرکتی مهم هستند. سکته مغزی باعث از دست رفتن این نوسانات گاما در مغز می‌شود و به همین دلیل، بیمار پس از سکته مغزی قادر به انجام حرکات هماهنگ نیست.
توان بخشی فیزیکی و تأثیر آن بر نوسانات گاما
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که توان‌بخشی فیزیکی می‌تواند تأثیر زیادی در بازگرداندن نوسانات گاما به مغز داشته باشد. این نوسانات در نتیجه تمرینات فیزیکی و تحرک مجدد بدن، به‌ویژه در موش‌های آزمایشگاهی، به مغز بازمی‌گردند. به‌علاوه، این بازگشت نوسانات گاما موجب بهبود اتصالات نورونی و ترمیم آسیب‌هایی می‌شود که در اثر سکته مغزی به وجود آمده‌اند.
از این رو، توان‌بخشی فیزیکی می‌تواند به‌طور مؤثری به بازسازی این نوسانات مغزی کمک کرده و به بیماران سکته مغزی در بازگشت توانایی‌های حرکتی خود یاری رساند. اما نکته مهم این است که پژوهشگران اکنون به دنبال یافتن دارویی هستند که این فرآیند را تسریع کند و بتواند بدون نیاز به تمرینات فیزیکی، نوسانات گاما را به مغز بازگرداند.
کشف داروهای جدید برای تحریک نورون های پاروالبومین
در ادامه پژوهش‌های خود، محققان دانشگاه UCLA دو دارو را شناسایی کردند که قادر به تحریک نورون‌های پاروالبومین و بازگرداندن نوسانات گاما در مغز هستند. یکی از این داروها به نام “DDL-920” شناخته می‌شود که در آزمایشات روی موش‌های آزمایشگاهی نشان داد تأثیر زیادی در بهبود کنترل حرکت و عملکرد جسمانی داشته است.
داروی DDL-920 با تحریک نورون‌های پاروالبومین توانست به بازسازی ارتباطات مغزی و بهبود توانایی‌های حرکتی در موش‌های سکته مغزی کمک کند. این دارو باعث افزایش قدرت کنترل حرکت در این موش‌ها شد و نتایج مثبتی را در زمینه توان‌بخشی مشاهده کردند. اگرچه این یافته‌ها امیدوارکننده هستند، اما برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی داروی DDL-920 در انسان‌ها، نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد.
مراحل بعدی و چالش ها
با وجود موفقیت‌های اولیه در آزمایشات بر روی موش‌ها، تحقیقات بیشتری برای بررسی تأثیرات این داروها در انسان‌ها و ارزیابی دقیق‌تر عوارض جانبی احتمالی لازم است. اگر این داروها در مراحل بالاتر آزمایشات بالینی موفقیت‌آمیز باشند، می‌توانند به اولین داروهای مؤثر در توان‌بخشی پس از سکته مغزی تبدیل شوند.
محققان همچنین بر این باورند که این کشف می‌تواند مبنای جدیدی برای تحقیقات آینده در زمینه درمان‌های دارویی سکته مغزی باشد. علاوه بر این، چنین داروهایی ممکن است بتوانند برای بهبود شرایط دیگر عصبی مانند بیماری پارکینسون یا آلزایمر نیز مورد استفاده قرار گیرند.
نتیجه گیری
یافته‌های اخیر محققان دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس (UCLA) در زمینه کشف اولین داروی توان‌بخشی پس از سکته مغزی نویدبخش پیشرفت‌های چشمگیری در درمان سکته مغزی و بیماری‌های عصبی هستند. داروی DDL-920 نشان داده است که می‌تواند نوسانات گاما را در مغز بازگرداند و به بازسازی عملکردهای حرکتی در موش‌های سکته مغزی کمک کند. اگر این دارو در آزمایشات بالینی انسانی موفق باشد، می‌تواند به یک انقلاب در درمان و توان‌بخشی سکته مغزی و حتی دیگر بیماری‌های عصبی تبدیل شود. برای بهره‌برداری کامل از این یافته‌ها، تحقیقات بیشتری نیاز است، اما این دستاورد به‌طور قابل توجهی امید به درمان‌های دارویی برای بیماری‌های عصبی را افزایش داده است.
