غده تیروئید هورمون‌هایی می‌سازد که متابولیسم یا سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کنند. این هورمون‌ها تقریباً روی تمام اندام‌ها اثرگذارند و بسیاری از عملکردهای بدن مانند تنفس، ضربان قلب، وزن، هضم و خلق و خو را تحت تاثیر قرار می‌دهند. تیروئید پرکار یا هایپرتیروئیدیسم (hyperthyroidism) زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون تولید می‌کند. این شرایط ممکن است ناشی از سرطان گلو، بیماری گریوز، ید اضافی در بدن و سایر شرایط باشد.
به گزارش سالم بمون، برای کنترل پرکاری تیروئید به طور طبیعی، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- 1. مصرف غذاهای سالم: مصرف غذاهای سالم و متنوعی که شامل میوه‌ها، سبزیجات، ماهی، گوشت سفید و محصولات شیرین است، به تقویت سلامت تیروئید کمک می‌کند.
- 2. ورزش: ورزش و فعالیت بدنی منظم به کنترل پرکاری تیروئید کمک می‌کند. همچنین، ورزش می‌تواند باعث کاهش استرس و افزایش انرژی شود.
- 3. خواب کافی: خواب کافی و به موقع به کنترل پرکاری تیروئید کمک می‌کند. باید حداقل ۷-۸ ساعت در روز خوابید.
- 4. کاهش استرس: استرس می‌تواند باعث پرکاری تیروئید شود. بنابراین، کاهش استرس از طریق ورزش، ماساژ، یوگا و تمرینات تنفسی می‌تواند به کنترل پرکاری تیروئید کمک کند.
- 5. مصرف مکمل‌های مغذی: مصرف مکمل‌های مغذی مانند ویتامین D، سلنیوم، آهن و ایده به تقویت سلامت تیروئید کمک می‌کند. قبل از مصرف هر گونه مکمل، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
- 6. کاهش مصرف غذاهای حاوی گلوتن: برخی افراد با گلوتن حساس هستند و مصرف غذاهای حاوی گلوتن می‌تواند باعث پرکاری تیروئید شود. بنابراین، کاهش مصرف غذاهای حاوی گلوتن می‌تواند به کنترل پرکاری تیروئید کمک کند.
علائم پرکاری تیروئید عبارتند از:
تپش قلب، فشار خون بالا، کاهش وزن، افزایش اشتها، قاعدگی نامنظم، خستگی، ریزش و نازک شدن مو، افزایش تعریق، اسهال، تحریک پذیری و مشکلات خواب.
پرکاری تیروئید همچنین می‌تواند منجر به تورم غده تیروئید شود؛ به این حالت گواتر می‌گویند.
درمان پرکاری تیروئید
درمان پرکاری تیروئید ضروری است. سطوح بالای هورمون‌های تیروئید در بدن خطرناک است و در صورت عدم درمان ممکن است منجر به مشکلات قلبی و پوکی استخوان شود. پرکاری تیروئید اغلب با داروهای ضد تیروئید درمان می‌شود که این داروها تولید بیش از حد هورمون تیروئید را متوقف می‌کنند. اگر داروهای ضد تیروئید وضعیت غده تیروئید را بهبود ندهند، پرکاری تیروئید را می‌توان با ید رادیواکتیو درمان کرد. در برخی موارد هم غده تیروئید ممکن است با جراحی برداشته شود.
علاوه بر درمان‌های پزشکی، تعدادی درمان طبیعی هم وجود دارد که پرکاری تیروئید را بهبود می‌بخشد و مدیریت علائم پرکاری تیروئید را تسهیل می‌کند.
برای کنترل تیروئید پرکار چه بخوریم و چه نخوریم؟
یکی از راه‌های کنترل پرکاری تیروئید، داشتن یک رژیم غذایی سالم است. اگر پرکاری تیروئید دارید، ممکن است پزشک قبل از شروع درمان دارویی، یک رژیم غذایی کم ید برایتان تجویز کند تا اثربخشی درمان را افزایش دهد. رژیم غذایی کم ید به این معنی است که باید از مصرف این موارد اجتناب کنید: نمک ید دار، غذای دریایی، سویا و مشتقات آن (سس، شیر و …)، زرده تخم مرغ، محصولات لبنی، زیاده‌روی در مصرف مرغ یا گوشت گاو و زیاده‌روی در مصرف محصولات غلات (مانند نان، ماکارونی و شیرینی).
برخی غذاها می‌توانند به سلامت تیروئید شما کمک کنند و اثرات منفی این وضعیت را کاهش دهند، همچنین دریافت برخی از مواد معدنی، ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی برای تعادل عملکرد تیروئید ضروری است.
غذاهای کم ید
ماده معدنی ید نقش کلیدی در ساخت هورمون‌های تیروئید دارد. رژیم غذایی کم ید به کاهش هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند. این مواد غذایی را به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید: نمک بدون ید، قهوه یا چای بدون کافئین، سفیده تخم مرغ، میوه تازه، آجیل بدون نمک، نان خانگی یا نان‌های بدون نمک، ذرت بو داده بدون نمک، جو دو سر، سیب زمینی، عسل.
سبزیجات چلیپایی
سبزیجات چلیپایی برای پرکاری تیروئید مفید هستند. این گروه از سبزیجات شامل: کلم بروکلی، کلم بروکسل، گل کلم، کلم پیچ و … می‌شود. این سبزیجات از جذب ید توسط تیروئید جلوگیری می‌کنند و در نتیجه پرکاری تیروئید را کاهش می‌دهند.
ویتامین‌ها و مواد معدنی
آهن برای بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن از جمله سلامت تیروئید مهم است. این ماده معدنی برای سلول‌های خونی لازم است تا اکسیژن را به تمام سلول‌های بدن برساند. سطوح پایین آهن با پرکاری تیروئید مرتبط است. با مصرف حبوبات، سبزیجات، آجیل، گوشت قرمز، طیور (مانند مرغ و بوقلمون) می‌توانید آهن مورد نیاز بدن را تأمین کنید.
روی یا زینک هم به حفظ سلامت سیستم ایمنی و تیروئید کمک می‌کند. منابع غذایی سرشار از روی عبارتند از: گوشت گاو و بره، نخود، پودر کاکائو، قارچ، دانه کدو تنبل.
همچنین دریافت کلسیم و ویتامین D نیز برای مدیریت پرکاری تیروئید ضروری است. پرکاری تیروئید باعث ضعیف و شکننده شدن استخوان‌ها می‌شود. ویتامین D و کلسیم برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری هستند.
غذاهای غنی از کلسیم عبارتند از: اسفناج، لوبیا سفید، کلم پیچ، بامیه، شیر بادام و غلات غنی شده با کلسیم.
ویتامین D نیز در این غذاهای کم ید یافت می‌شود: آب پرتقال غنی‌شده با ویتامین D، غلات غنی‌شده با ویتامین D، جگر گاو، قارچ، ماهی‌های چرب و چربی‌های سالم مانند روغن بذر کتان، روغن زیتون، روغن آووکادو، روغن نارگیل، روغن آفتابگردان.
ادویه‌ها
برخی از ادویه‌ها و گیاهان دارای خواص ضدالتهابی برای کمک به محافظت و تعادل عملکرد تیروئید هستند. برای این منظور، زردچوبه، فلفل سبز و فلفل سیاه را به وعده‌های غذایی روزانه خود اضافه کنید.
چند نکته:
- خوردن بیش از حد غذاهای غنی از ید منجر به پرکاری تیروئید یا بدتر شدن آن در برخی موارد می‌شود.
- غذاهای دریایی بیشترین ید را دارند. دوز توصیه شده روزانه ید حدود ۰.۱۵ میلی گرم است.
- برخی از داروها نیز حاوی ید هستند؛ مانند: آمیودارون (نکسترون)، شربت‌های سرفه، مکمل‌های گیاهی یا ویتامینی.
- غذاها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه، چای، نوشابه و شکلات می‌توانند علائم پرکاری تیروئید را تشدید کنند و منجر به افزایش اضطراب، نوسانات خلقی، تحریک پذیری و ضربان قلب سریع شوند.
